Wanneer een type verf of vernis wordt vermengd met een ander, werken beide oppervlakken op elkaar in, waardoor een patroon van haarscheurtjes ontstaat. Deze techniek kan worden gebruikt voor een antiekeffect of voor het decoratieve resultaat.
Het is in om het craquelé oppervlak van oud meubilair, olieverfschilderijen of zelfs muren en deuren te imiteren. Voor dit effect kun je lagen verf of vernis gebruiken. Bij de vernismethode wordt een vernis op waterbasis aangebracht over een olievernis, waardoor het oppervlak barst. Je kunt de scheurtjes accentueren door olieverf over het oppervlak te wrijven. Craquelé vernis kan worden gebruikt op een effen of bewerkt verfoppervlak, dat door de vernis heen zichtbaar blijft.
Het effect van craquele verf is op hetzelfde principe gebaseerd. De toplaag barst, waardoor de onderlaag zichtbaar wordt. Gebruik tere kleuren om meubilair een antiek aanzien te geven of felle kleuren voor een fantasie-effect. We zullen zowel de verf- als vernistechniek behandelen.
Oorspronkelijke oorzaken
Het craquelé oppervlak van oud, geverfd meubilair of olieverfschilderijen ontstond door verschillende droogtijden van de gebruikte materialen, of door veranderende atmosferische omstandigheden.
Oude schilderijen zijn een goed voorbeeld van het effect van verschillende droogtijden. De verf droogt veel langzamer dan de beschermende vernis, waardoor de vernis barst.
Ook schommelingen in temperatuur en vochtigheid zorgden na verloop van tijd voor een gebarsten oppervlak. Vervolgens nestelde zich stof in de scheurtjes, waardoor ze benadrukt werden en het antiek effect versterkt werd.
Effect van craqueléverf
De techniek van ‘gebarsten kleuren’ kan je gebruiken om nieuwe, geverfde voorwerpen aan te passen aan je oude, versleten lievelingsmeubilair of voor het decoratieve effect.
Een basislaag emulsieverf wordt op het oppervlak aangebracht en vervolgens bedekt met een laag transparante Arabische gom. Arabische gom is het magische ingrediënt dat ervoor zorgt dat de toplaag barst. Als deze droog is, wordt een tweede laag kleurenemulsie aangebracht. Snelheid is geboden, want het water in de verf maakt de Arabische gom snel week. Voor een goed resultaat moeten de lagen gescheiden blijven. De bovenlaag begint onmiddellijk te barsten. In de scheuren en barsten is de basiskleur zichtbaar.
Decoratiesuggesties
Elk geverfd voorwerp is geschikt, maar experimenteer eerst met kleuren en technieken. Gebruik deze afwerking voor het versieren van deuren of kasten, lampvoeten, kandelaars en geëmailleerde kannen. Gebruik de techniek niet voor bakjes of schaaltjes waarin eten wordt bewaard, want waterverf is niet bestand tegen regelmatig afwassen.
Kleurkeuze
De techniek heeft het meeste effect wanneer je contrasterende kleuren gebruikt of verschillende tinten van een kleur. Onthoud dat bij een te gering kleurverschil de streepjes en lijntjes van de achtergrondkleur verloren gaan.
Materialen en gereedschap
Emulsieverf Je kunt huishoudverf (verdund met water) gebruiken
Arabische gom De meeste hobbywinkels verkopen Arabische gom op waterverfbasis. Je kunt ook kristallen kopen, die je in kokend water oplost en een nacht laat indikken. Goed gesorteerde hobbywinkels verkopen craquelépakketten, compleet met Arabische gom.
Beschermlaag Beide methoden eindigen met een waterverflaag, dus een beschermlaag is vereist. Het ene gedeelte van de tweedelige craquelépakket kan je gebruiken als beschermlaag. Of gebruik polyurethaanvernis in mat of zijdeglans. Poets op met bijenwas.
Werkwijze
Je hebt nodig
- Twee kleuren emulsieverf
- Verfkwasten, ca. 1,2 cm breed
- Arabische gom op waterbasis
- Afwasmiddel
Stap 1
Zorg dat het te bewerken oppervlak schoon, droog en volledig vetvrij is. Breng de eerste emulsieverf op en laat goed drogen.
Stap 2
Met een druppeltje afwasmiddel voorkom je dat de Arabische gom openbreekt bij het opbrengen. Meng goed. Strijk de gom over het oppervlak. Laat drogen.
Stap 3
Schilder het oppervlak snel en regelmatig met de tweede kleuremulsie. Verf niet meer dan eenmaal over hetzelfde deel anders bederf je de reeds aangebrachte laag. Al snel ontstaan barsten – je kunt dit proces met een fohn versnellen en grotere barsten in de toplaag maken.
Stap 4
Herhaal voor een fijner effect stap 2 en 3. Vernis of poets tot slot het oppervlak als bescherming tegen slijtage.
Craqueléverniseffect
Pas geverfde of gerestaureerde voorwerpen staan in schril contrast met ‘verouderd’ meubilair. Er zijn methoden ontwikkeld om het natuurlijke slijtage-effect te imiteren, zodat dit contrast vermindert.
De eerste craquelévernis werd in de 18e eeuw gepatenteerd dor twee Franse broers. Ze ontdekten dat bij gebruik van vernistypen met verschillende droogtijden – een sneldrogende waterverf op een langzaam drogende olievernis – de toplaag barstte door de beweging van de drogende onderlaag.
Decoratiesuggesties
Craquelévernis kan op elk geverfd voorwerp, bijv. klein meubilair of schilderijen-lijsten, worden gebruikt. tevens geschikt als afwerking van figuurzaagwerk.
Materialen en gereedschap
Craquelévernis is verkrijgbaar in een dubbelverpakking met verschillende soorten vernis. De langzaam drogende vernis op oliebasis wordt eerst gebruikt. Vervolgens wordt de sneldrogende vernis op waterbasis erop aangebracht. Deze dubbelverpakking is verkrijgbaar bij grote hobbywinkels. Maak je eigen craquelévernis met vernis op olie- en waterbasis. Experimenteer voor het gewenste resultaat.
Olieverf wordt over het oppervlak gewreven om de barstjes te accentueren. Gebruik aardetinten, zoals ongebrande omber of gebrande siena voor een oud effect. Kies heldere, felle kleuren voor een modern effect.
De olieverf, vermengd met wat terpentine, wordt licht met een doek over het oppervlak gewreven. Met een schone doek wordt de overtollige verf weggeveegd, zodat een beetje in de barstjes achterblijft.
Werkwijze
Je hebt nodig:
- Craquelévernisset (of twee vernissoorten: op olie- en waterbasis)
- Twee verfkwasten, ca. 1,2-2,5 cm breed
- Schildersolieverf voor de barsten
- Terpentine
- Niet-pluizende katoenen lappen
- Verdun de eerste vernislaag zo nodig met terpentine. Strijk dun en gelijkmatig over het oppervlak uit. Laat drogen tot het oppervlak nog net plakkerig is – ongeveer een tot twee uur. Dit varieert, afhankelijk van de omgevingstemperatuur en vochtigheid.
- Bedek de eerste laag snel met een dikke laag vernis op waterbasis. Laat drogen. De barsten worden beter zichtbaar wanneer je het droogproces met een föhn versnelt.
- Als de vernis droog is en het resultaat je bevalt, ga je verder met stap 4. Zijn de barstjes te fijn, dan was de eerste laag te droog toen de tweede werd aangebracht. Veeg in dat geval de tweede laag vernis weg met een vochtige doek. Herhaal stap 1 en 2, met minder tijd ertussen.
- Meng de schildersolieverf met wat vernis van de eerste laag. Wrijf voorzichtig met een doek over het oppervlak. Poets de kleur goed in de barstjes.
- Veeg met een schone, droge doek de overtollige olieverf voorzichtig weg, zodat een beetje in de barsten achterblijft.
- Laat drie tot zeven dagen drogen. Werk af met twee lagen vernis op oliebasis of was.
